#MeToo kvenna í tónlist

Metoo-sögur frá konum í tónlist.
*** nafnlaus saga #1 ***
Ég var líklega rétt rúmlega 20 ára gömul, og mikill músíknörd. Ég vissi ekkert
skemmtilegra en að grúska í alls konar skrítinni tónlist og grafa og garfa í músíkbloggum
og öðrum músiknördasíðum og uppgötva the newest of the new (þetta var vel fyrir tíma
bandcamp, youtube, spotify osfrv). Þegar ég fór á skemmtistaði niðrí bæ fórum ég og
vinir mínir yfirleitt heim til einhvers eftir að staðnum lokaði til að spila tónlist og drekka
nokkra bjóra saman fyrir svefninn. Það var á einum slíkum skemmtistað sem ég hitti X.
Hann var einnig mikill tónlistaráhugamaður og í hljómsveit ofan á allt saman. Ég var
heilluð af því hvað hann vissi mikið um tónlist og bauð honum að koma heim með mér
að hlusta saman á tónlist úr tölvunni minni, en ég var mjög stolt af safninu mínu.
Við förum sem sagt heim til mín, og ég set hvert lagið á eftir öðru í græjurnar, og rek
sögu tónlistarmannsins eða hvar ég hafði fundið þetta stöff. Ég var mjög enthusiastic,
enda var þetta mitt helsta áhugamál. Eftir á að hyggja hef ég alltaf hugsað “já ég bauð
upp á þetta”, þar sem hann hefur mjög líklega tekið áhuga minn og beint honum að sér,
og skömmin og óþægistilfinningin hefur ekki getað vikið frá mér síðan.
Eftir einhvern tíma af tónlistarhlustun inn í stofu byrjar hann að reyna að kyssa mig en
ég reyni að víkja mér kurteisislega undan, enda fann ég engan slíkan áhuga til hans, og
fattaði þá hvert stefndi og hvernig hann hafði greinilega túlkað þetta allt. Ég afsakaði mig
með að ég væri orðin alveg rosalega þreytt og yrði að fara að sofa. Ég vildi halda öllu
góðu, enda leit ég upp til þessa manns og alltaf líkað rosalega vel við hann (þó ég hafi
bara verið svona “hæ” kunnug honum hingað til), og segi bara að ég sé farin upp í rúm og
hann geti klárað bjórinn ef hann vill áður en hann fer. Ég sofna strax, enda klukkan orðin
mjög margt, en ég rumska við e-ð og þegar ég vakna alveg er ég ekki lengur í buxum, en
þó í nærbuxum ennþá, og hann stendur fyrir ofan rúmið. Ég spyr hvað sé eiginlega í
gangi, og það er eins og hann skilji það ekki sjálfur og ringlaður fer hann út úr
herberginu. Eða það var amk mín upplifun þá. Ég sofna strax aftur, og þegar ég vakna er
hann farinn.
Þessi lífsreynsla hefur alltaf setið í mér, og það var ekki fyrr en ég vaknaði morguninn
eftir sem ég fann einhverja ónotatilfinningu í hjartanu og e-ð skilningsleysi. Þó sem
betur fer ekkert of alvarlegt hafi gerst hef ég oft velt því fyrir mér af hverju samskipti
okkar fóru þessa leið, og þess á milli finn ég líka til mikilla særinda þar sem mér finnst eð
traust til karlmanna hafa verið rofið endanlega. Ég hef aldrei getað rætt þetta við hann
og spurt hvað honum hafi eiginlega staðið til, en ég rekst stundum á hann og það er
frekar vandræðaleg orka á milli okkar. Síðan þetta gerðist hef ég amk aldrei boðið
neinum heim með mér að hlusta á tónlist nema ég þekki viðkomandi rosalega vel.
Takk kæru konur fyrir að deila ykkar sögum og takk #metoo fyrir að gera okkur kleift að
létta af okkur og hlsuta á hvor aðra og finna ég við séum hér til staðar fyrir hvor aðra <3
***Nafnlaus saga #2***
Fyrir 20 árum.
Ég var á þvílíku flugi, búin að vera í hljómsveit í rúmt ár með frábærum strákum.
Þvílíkur draumur sem var að rætast. Við túruðum um landið á alvöru hljómsveitarútum
eins og alvöru sveitaballahljómsveit og vorum alltaf í rosa stuði á böllum og ég var í
himnaríki, þetta má aldrei enda hugsaði ég alltaf þegar ég kom heim þreytt en alsæl.
Strákarnir voru dásamlegir og kærusturnar þeirra yndislegar vinkonur mínar, þetta var
svona eins og lítil fjölskylda og vá hvað mér þótti vænt um þetta líf og þetta æðislega fólk
sem ég var búin að finna og hvað þá að vera að gera það sem ég elska, koma fram og
syngja og halda uppi rosa stuði og allir sveittir á dansgólfinu, þurfti að klípa mig
stundum mér fannst þetta vera draumur.
Eitt sem fór samt alltaf í taugarnar á mér, einn af þessum strákum kom stundum með
klámmynd í rútuferðirnar og ég vissi aldrei hvernig ég ætti að vera en reyndi bara að
taka þetta á kúlinu og láta eins og þetta færi ekki í taugarnar á mér. En strákar eru bara
svona hugsaði ég, leið samt alltaf mikið betur þegar það var bara venjuleg bíómynd í
gangi, þetta voru oft langar ferðir í rútu.
Í einni ferðinni fórum við með rútu sem var með flatsæng aftast, rosa kósí með litlu
sjónvarpi svo maður gat kúrt og horft á tv á meðan maður skrölti út á land. Svo var ballið
alveg geggjað, við fórum í eftirpartý og ég fékk mér nokkra drykki. Ég var ekki lengi því
ég var svo þreytt, ákvað að fara uppí rútu að sofa.
Vaknaði svo við það að það var einhver búin að lauma sér aftan að mér, búin að stinga
honum inn…ég opnaði augun og sá að það var klámmynd í gangi í litla sjónvarpinu. Ég
fraus…sá að annar strákur var líka komin í rúmið og lá við hliðina á mér og snéri í áttina
til mín, ég óskaði þess heitast að hann myndi vakna við þetta, hann bylti sér…Yess hann
er að vakna, ég get beðið hann að stoppa þetta, tárin runnu niður kinnarnar þegar hann
snéri sér á hina hliðina. Ég þorði ekki að snúa mér við til að sjá hver þetta væri, það var
ekki fyrr en hann lauk sér af og fór fram að ég sá hver þetta var. Ég hugsaði um
kærustuna hans, hvað við værum góðar vinkonur, hversu dásamleg hún og hann hefðu
reynst mér þegar ég hætti með kærastanum mínum á sínum tíma og voru spennt fyrir
mína hönd þegar ég eignaðist annan kærasta í sama bransa. Þau voru í innsta hring á
þessum tíma, hvað átti ég að gera?
Ég ákvað að fara fram á eftir honum, hann sat og hélt um andlitið á sér af skömm, úff
hann sér eftir þessu hugsaði ég. Þetta voru svo skemmtilegir tímar ég vildi ekki skemma
þetta tímabil, getum við ekki bara látið eins og þetta hafi ekki gerst? Ég ákveð á stað og
stundu að það væri besta hugmyndin, geng til hans og segi við hann „eigum við ekki bara
að gleyma þessu?“ Hann þiggur það og segir að kærastan hans megi aldrei frétta þetta,
ég er honum hjartanlega sammála á þessum tímapunkti.
Þegar ég kom heim í faðm kærastans leið mér djöfullega, ég var ung og mín hugmynd um
nauðgun var að einhver héldi manni niðri og að maður yrði brjálaður og lemdi frá
sér….ekkert af því var þarna í gangi, hann hélt mér ekki niðri og ég barst ekki um, ég
fraus.
Ég upplifði þetta sem framhjáhald.
Ég gat ekki leynt þessu fyrir kærastanum, mér fannst ég viðbjóðsleg kærasta og sagði
honum frá því hvað hafði gerst og bað hann að fyrirgefa mér. Það sem hann gerði næst
kom mér á óvart, hann tók mig í fangið og sagði mér að þetta hefði ekki verið
framhjáhald, þetta hafi verið nauðgun. Hann útskýrði það mjög vel og benti mér á
Stígamót…sem ég fórsvo til 15 árum seinna.
Til að gera langa sögu stutta þá ákvað ég að hætta í bandinu og ganga í bandið sem
kærastinn minn var í, þá gat ég alltaf haft hann hjá mér og engin myndi geta gert mér
þetta aftur. Kærastinn var vægast sagt viti sínu fjær af reiði við viðkomandi geranda og í
þessum litla bransa vorum við oft á sama staðnum og gerandinn skynjaði reiðina og
spennuna og ákvað að baktryggja sig með því að koma þeim sögum í gang um mig að ég
væri að ljúga því um allan bæ að hann hafi nauðgað mér og ég væri geðveik.
Nýja söngkonan kom til mín í eitt skiptið og sagði að hún hefði heyrt að hann hafi
nauðgað mér og vildi heyra mína hlið, ég ákvað að það væri best að hún vissi hvernig
maður þetta væri sem hún væri að fara að hanga með og sagði henni alla söguna. Hún
þakkar mér fyrir og gengur svo til hópsins, gömlu fjölskyldunnar minnar, og ég sá að hún
segir eitthvað og allir ranghvolfa augum og einhverjir fara að hlægja, svolítið eins og í
amerískri bíómynd. Ég var eyðilögð, en hugsanlega vildi þessi nýja bara fitta inn…enda
ótrúlega gott fólk sem ég á eftir að sakna alveg ógurlega sárt….nema einsaðila.
Kærastan hans hringdi í mig og bað mig að segja sér satt, sem ég gerði, hún sagðist trúa
mér ef ég myndi kæra hann, sem ég gerði ekki.
Stuttu seinna hringdi hann sjálfur í mig í vinnuna mína og hótaði mér að ef ég myndi
kæra hann þá kæmi hann með mótákæru um ærumeiðingar og hann væri með góðan
lögfræðingsem myndi rústa mér.
Mér hefur alltaf, eftir þetta, fundist viðmót „vina“ minna í bransanum skrítið og hugsa
alltaf „ætli þessi sé vinur hans og haldi að ég sé geðveik“ en vonandi er það ímyndun og
afleiðing þessarar reynslu heldur en staðreynd. Ég hef hrökklast að mestu leyti úr
þessum draumi mínum af ótta við að það vilji engin vinna með mér og að ég sé engan
vegin nógu góð söngkona. Afleiðingarnar eru svo margvíslegar af svona ofbeldi og koma
fram á mismunandi tímum í mismunandi formum…. ég var að vinna í því að verða
sterkari en ég var að gera það á rangan hátt, ég var að gera það með því að vera
ósýnileg….ég vil ég ekki vera það lengur….skömmin er ekki mín…ég má vera til…þetta er
fyrsta skrefið.
***Nafnlaus saga #3***
Það hryggir mig svo að lesa frásagnir ykkar stelpur og ég prísaði mig sæla því ég hélt að
ég hefði sloppið svo vel. Þó hef ég lent í allskonar áreitir, líkamlegu og andlegu síðan frá
unga aldri en hélt að í tónlistarheiminum hefði ég sloppið. En allt í einu kviknaði á
perunni og ég mundi eftir atviki/atvikum sem ég ætlaði mér bara að gleyma.
Ég hef unnið með manni úr tónlistarheiminum þó nokkur ár. Hef sungið inn á plöturnar
hans og stokkið inn sem bakrödd. Ég var alltaf tilbúin í hvaða verkefni sem er því jú, ég
er söngkona og vildi koma mér á framfæri. Hann er með aðstöðu heima hjá sér þar sem
ég mætti til að hlusta á nýja lagið, læra raddir o.s.frv. Fyrir nokkrum árum fer ég að finna
fyrir því að hann allt í einu orðinn voðalega ,,touchy-feely” ef þið skiljið hvað ég meina.
Til dæmis þegar við hlustuðum á nýtt lag þá lagði hann höndina/hendurnar á bakið á
mér eða mittið. Hann þurfti bara alltaf að vera að koma við mig. Ekkert að strjúka eða
neitt – heldur voru hendurnar bara þarna og á meðan á þessu stóð segir hann ekkert. Ég
frosin. Ef það væri ekki tónlist í gangi væri hægt að heyra hjartað mitt slá á 200.
Andrúmsloftið varð bara yfirþyrmandi og óþægilegt OG að sjálfsögðu lét ég eins og
ekkert væri.
Ég vinn ekkert með honum í dag og hef ekki gert í um 2 ár. Hann lét mér alltaf líða eins
og ég væri annars flokks söngkona. Ég væri ekki nógu fræg eða nógu góð til að syngja
lögin hans. Punkturinn yfir i-ið var svo þegar hann hringdi með dagsfyrirvara því hann
þurfti bakrödd í lag sem ég átti upphaflega að syngja en hann hafði fengið aðra í staðinn.
Ég afþakkaði bara pent (samt smá ákveðin). Sagðist vera rosalega upptekin og ekkert
heyrðist í honum eftir það. Söngkonan raddaðist sig sjálf og þar með var hans mál leyst.
Hann þurfti mig ekkert lengur.
Hann er sjúklingur og auðvitað AUÐVITAÐ fer maður að afsaka hegðun hans því hann á
svo erfitt eða að dómgreind hans ekki 100%. Ég vona að söngkonurnar sem hafa unnið
með honum hafi sloppið við þetta og ef ekki þá vona ég bara að honum verði lesinn
pistillinn. Takk fyrir að lesa
***Nafnlaust saga #4***
Ég vaknaði með hann ofan á mér.
Ég var 17 ára. Ég var í skólaferðalagi vegna uppfærslu skólans á söngleik. Hann var í
stjórninni. Hann höfðaði alls ekki til mín – mér fannst hann hálf ógeðfelldur.
Ég var mönuð upp í að drekka bjór úr sérstakri trekkt en á einhverjum tímapunkti settu
strákarnir eitthvað sterkara út í sem ég veit ekki hvað var. Ég hafði verið í partýi inn á
einu herbergjanna en nú var partýið búið.
Ég sagði ekki nei – ég sagði ekki stopp. Hann var inn í mér en ég var enn að reyna átta
mig á hvað væri að gerast. Ég man að ég sagði eitthvað og hann hló. Síðan man ég ekki
meir.
Næsta morgun vaknaði ég full vanlíðunar og auðvitað. Þunn. Ég dauðskammaðist mín.
Ég vissi ekki hvernig við enduðum þarna tvö. Auðvitað var skömmin mín. Ég gat ekki
hætt að æla. Ég mætti fólki sem ýmist flissaði, eins og vinum hans, og fólki sem
greinilega leit niður á mig. Fólki sem ég hafði samt litið upp til. Fljótlega kom í ljós að
einhverjir fleiri hefðu verið inn í herberginu – vaknað við hljóðin – meiri druslan sem ég
var. Nema það að ég vissi ekki sinni hvað var að gerast. Samt var ég skömmin – en ekki
þau sem horfðu á. Og gerðu ekkert. Seinna rifjaðist þetta upp hjá mér. Glefsur úr vondum
draumi. Það voru fleiri inn í herberginu. Af hverju gerðu þau ekkert?
Ég var vandræðaleg – líka við hann. Spurði hann vandræðaleg á msn hvort ég þyrfti að
hafa áhyggjur. Ég vissi ekki einu sinni hvort hann hefði klárað. Nei sagði hann, ég var of
fullur.
Fiskisagan flaug. Ég gat ekki þessa skömm. Ég bara gat hana ekki. Gat ekki afborið hana.
Og ég vildi ekki vera að athlægi. Ég varð að gera eitthvað. Reyna að laga þetta. Hann
sóttist eftir mér og í örvæntingu minni til þess að reyna að laga þetta beit ég á agnið. Ef
við værum að deita þá gat ég varla verið svona mikil drusla.
Samt fannst mér hann ógeðslegur. Ógeðslegur í verstu merkingu orðsins. Og endanum
gat ég ekki meira. Fólk var hætt að tala um þetta. Fólk var búið að gleyma þessu og nú
þyrfti ég að gleyma líka. Og halda áfram. Nú þurfti ég ekki að horfast í augu við hann
framar.
Ég upplifði margar erfiðar tilfinningar gagnvart þessu í mörg ár eftir að þetta gerðist. En
ég leit ekki svo á sem að hann hefði nauðgað mér. Ég var bara drusla sem tók rangar
ákvarðanir. Og því fylgdu slæmar tilfinningar.
Og talandi um druslur.
Druslugangan var sett á laggirnar mörgum árum síðar. Þar voru gefnar út einfaldar
leiðbeiningar sem virtust svo einfaldar að þær voru hálf kjánalegar sem líklega var
markmiðið upp að einhverju marki. Reglur eins og…Þrátt fyrir að klukkan sé orðin
miðnætti þá er ekki í lagi að nauðga…Þrátt fyrir að kona sé í stuttu pisli þá er ekki í lagi
að nauðga henni…Þar til kom að reglunni um að…
Þrátt fyrir að kona sé sofandi að völdum lyfja eða áfengis þá er ekki í lagi að nauðga
henni!
Ái.
Þarna fékk ég einhverja skýringu á allri þessari vanlíðan. Þetta þurfti ég að melta. En
þrátt fyrir að hafa melt þetta í vikur, mánuði, ár – þá átti ég samt erfitt með að kalla þetta
nauðgun. Í raun á ég enn þá erfitt með það. Ekki þegar ég heyri sögur annarra kvenna í
áþekkum aðstæðum. En einhvern veginn er skömmin alltaf mín í minni sögu. Meira að
segja þegar ég talaði fyrir nokkrum árum við ljósmóðurina mína eftir fæðinguna um
fæðingarkvíðann minn þá kom þetta upp. Þá sagði ég að ég hefði reyndar einu sinni
orðið fyrir nauðgun en ekki ofbeldisfullri. Hún leit á mig forviða og spurði mig hvaða
nauðgun væri án ofbeldis? Ég gat ekki svarað.
***Nafnlaus saga #5***
Ég hef orðið fyrir alls kyns áreitni á sviði og í kringum spilamennsku. Stundum fannst
mér augnaráðin verst – oft verri en rasskellingar, káf, orð og skilaboð. ‘You can look but
don’t touch‘ á ekki við um mig. Mér finnst ógeðslegt að láta karlmenn stara á mig frá
toppi til táar þrátt fyrir skýr skilaboð um að mér mislíki það. Auðvitað eru konur í
þessum hópi en ég upplifi þessa reynslu erfiðari þegar karlmenn eiga í hlut. Mér finnst
það alltaf meira ógnandi – og ég verð meiri þolandi.
Ég var í tygjum við einn úr bandinu. Hann setti mig alltaf út í kuldann þegar aðrir
karlmenn sýndu mér áhuga. Aftur varð skömmin einhvern veginn mín. Og það fór illa í
mig líka. Auðvitað reynir maður að láta sér líða vel á sviðinu en á sama tíma mátti mér
ekki líða of vel því að þá beindist of mikil athygli að mér og þá var kannski ekkert talað
við mann í hléi. Mér fannst þetta svo mikið ofbeldi líka og inn í mér kraumaði
hjálparleysi og reiði.
Og þá brást ég oft (of) illa við. Ef ég var t.d. slegin í rassinn eða fannst mér ógnað þá sló
ég hreinlega frá mér. Bara eins og einhver reflex. Og það var ekki í lagi. Áreitnin sem slík
var ekki fordæmd en hegðunin mín var ekki í lagi. Bandið tók aldrei skýra afstöðuðu
með áreitninni, hvorki með eða á móti. Sem mér fannst vont. Það var eins og hún væri
bara partur af programmet. Einu sinni var mér þó sagt að ég hefði boðið upp á þetta. Það
er í raun mjög skýr afstaða – gegn mér.
Ég reyndi margoft að slíta sambandinu við þennan mann sem setti mig reglulega út í
kuldann en mér var gert það ljóst að þar með yrði bandið úr sögunni. Og ferillinn líka. Ég
var ekkert sérstök. Þegar bandið var hvort eð er á leiðinni til fjandans var ég ekki lengi
að stökkva á tækifærið. Nú var tími til kominn að halda – enn og aftur – áfram. Og ég er
víst sérstök.
Ég, eins og vonandi flestir, hef verið mjög hugsi eftir umræður síðustu daga og vikur.
Umræðurnar eru hollar og nauðsynlegar en þær ýfa líka upp mörg sár. Þess vegna finnst
mér mikilvægt að skrifa mína sögu. Mér finnst enn mjög erfitt að ræða hana en ég vona
að ég hafi komið máli mínu ágætlega til skila.
Upp koma alls konar erfiðar tilfinningar, beintengdar efninu en líka þær sem eru það
ekki. Ég vil ekki kenna karlmönnum um allt sem miður hefur farið. Alls ekki. En mér
finnst oft erfitt að vera kona í þessum bransa. Ég vil bara geta sagt það beint út.
En hvað get ég gert? Fyrir mig og aðrar konur sem eru að stíga sín fyrstu eða
hunduðustu skref í þessum bransa?
Ég ætla að segja skýrt nei við hvers kyns áreitni og standa með þeim sem fyrir henni
hafa orðið. Ég tek skýra afstöðu með þolanda og hann nýtur alltaf vafans.
Ég ætla líka að standa betur með sjálfri mér í framtíðinni. Mér finnst ég oft hafa látið
eitthvað yfir mig ganga sem ég held að aðrir karlmenn hefðu ekki gert. Ég hef oft ekki
staðið með sjálfri mér eða fengið samviskubit yfir hlutum sem ég held að karlmenn
hefðu ekki pælt í. Mér ofarlega í minninu eru bókanir eftir að ég eignaðist mitt fyrsta
barn. Ég var treg til að bóka fyrstu þrjá mánuðina eftir á. Bandið skildi það alveg en var
samt að ýta létt á mig eða sagði hluti eins og: Þetta þarf ekki að vera neitt mál, þú bara
mætir, þarft ekkert að róta. Vel meint en hvernig vita þeir hvenær ég er tilbúin að fara
aftur að spila? Þeir hafa ekki fætt barn. Og síst af öllu mitt barn. Æ skiljiði hvert ég er að
fara…Ég ætla líka að leyfa mér að hafa skoðanir. Háværar. Og kröfur. Þrátt fyrir að ég
spili ekki á hljóðfæri.
Og fyrst og fremst – þrátt fyrir að ég sé kona.
***Nafnlaus saga #6***
Þetta er saga af sama manninum í tveimur liðum. Ég var 14 ára gömul og var að fara að
taka þátt í Samfés og mig langaði að eiga til upptöku af mér að syngja lagið sem ég ætlaði
að keppa með. Mamma hafði unnið með honum áður og hann var til í að gera þetta frítt.
Mjög næs af honum og allt það. Mamma þurfti að skreppa frá og skildi mig eftir í
stúdíóinu og á meðan hún var í burtu byrjaði hann að segja brandara um typpið á sér og
spurði mig kynferðislegra spurninga, m.a hvort ég hefði séð typpi í reisn áður og þegar
hann fór að stilla mækinn fyrir mig í rétta hæð tók hann um mjaðmirnar á mér og ýtti
mér nær statífinu, tók um höfuðið á mér og ýtti því nær mæknum og sagði “svona já, góð
stelpa..” Flottur gaur!
Seinna, þegar ég var 19 ára, þá var Facebook orðið thing og við vorum vinir þar, ég og
þessi maður. Ég var fáránlega dugleg að posta skvísumyndum á þeim tíma og hann
poppaði upp á chat-inu nánast í hvert einasta skipti til þess að segja mér hvað honum
fyndist ég sæt og aðlaðandi. Pældi ekki mikið í því í fyrstu, hann var bara að hrósa mér.
Fannst það samt alltaf mjög óþægilegt.
Það var ekki fyrr en hann sagði við mig orðrétt á Facebook:
„Ef þú værir ekki dóttir hennar mömmu þinnar eða ef við mamma þín værum ekki vinir
þá myndi ég pottþétt sofa hjá þér“ – sem ég áttaði mig á því að hann væri að áreita mig og
hefði gert það líka þegar ég var 14 ára.
***Nafnlaus #7***
Finnst svo erfitt að finna eitthvað til að deila hér inn aðallega því það er orðið svo mikið
af hlutum að ég er orðin samdauna áreitinu og leiði það hjá mér og gleymi. Oft allavega.
Brjósta og rassakomment&klípingar eru alltaf. Svo skrifar maður það bara á að fólk sé
drukkið og klukkan svo seint eða whatever. Um daginn var ég að ræða nokkur svona
einstök atvik við kollega minn og hann sagði við mig “já en þetta er bara hluti af show
business”. Ég ræddi það auðvitað áfram við hann og benti honum á hvað það er röng og
brengluð sýn á þessari vinnu.
Eitt atvik sem ég man samt alltaf er þegar ég var að spila á stað niðri í bæ fyrir svona 5
árum, þá 20 ára og nýbyrjuð að koma fram með eigið efni og band. Þar var hljóðmaður
sem átti að sjá um sandið fyrir okkur það kvöld. Hann byrjaði kvöldið á að segja mér og
nokkrum öðrum stelpum að við vorum rosa sætar og það væri extra auðvelt að mixa
söngkonur þegar það er gott að horfa á þær. Svo kom að sándtjekki en hann átti aldeilis
ekki orð yfir því að ég ætlaði að fara tengja hljómborðið mitt sjálf og hló hálfpartinn af
mér og spurði hvort hann ætti ekki bara að gera þetta fyrir mig, það tæki miklu styttri
tíma. Ég hélt áfram mínu striki en lenti í því að jack snúran mín var orðin ónýt og ekkert
hljóð kom. Þá labbaði hann til mín brosandi “æ elskan mín, þú þarft að koma í heimsókn
til mín við tækifæri og ég sýni þér hvernig maður stingur í samband á öllum vígstöðvum
– mér sýnist þú hafa gott af því”.
Eftir það forðaðist ég hann allt kvöldið, hann var mjög ágengur og fullur yfirlætis en varð
líka fúll þegar ég vildi ekki sitja hjá honum og svoleiðis. Svo byrjaði hann að senda mér
Facebook Messages á meðan ég var að spila (sem ég sá bara eftir á) með alls konar
skrýtnum hlutum.
Eftir giggið pakkaði ég niður á methraða og ákvað að vinna aldrei aftur með þessum
manni. Mig langaði svo að segja eitthvað þà en vissi ekki hvar eða við hvern. En núna er
þetta hér.
***Nafnlaus saga #8***
Ha? Skiptir það einhverju máli hvort að ég geymi fingurinn minn hér eða þar?
Hvort hann sé inni í klofinu á þér, innan í buxunum….eða bara svona leikandi laus fyrir
utan?
Ég var nýbyrjuð í nýju starfi í geiranum. Fannst eins og þetta væri nýja framtíðin mín.
Ótrúlega stolt af mér að hafa unnið svo vel á öðrum stöðum að ég ætti skilið að taka þátt
með þessum mönnum.
Konan hans, ung og falleg, heima, ólétt.
Á þessum tíma var ég u.þ.b. 25. Í frábæru formi miðað við sjálfa mig. Stór brjóst. Sítt hár.
Sterk. Búin að eiga og reka sjálf fyrirtæki. Fá flotta stöðu í útlöndum og vinna þar í
nokkur ár en enginn trúði því að ég hefði fengið þessa stöðu því að það hafði ekki lesið
um það í DV.
Ég átti erfitt með að trúa því en ég var farin að halda að allar konur yrðu að skrímslum
þegar að þær yrðu óléttar. Ég var endalaust að fá einhver skrítin boð á djamminu frá
mönnum sem ég þekkti: æ, plís, konan mín er ólétt og alveg ómöguleg…eins og ég ætti
þess vegna að sofa hjá þeim.
Ég var ekkert miður mín eftir þessa reynslu. Ég náði að koma mér út úr aðstöðunni á
auðveldan hátt og málið átti sér ekki eftirmála. Ef eitthvað þá fannst mér hún bara taka
niður þessa menn sem að ég leit svona upp til. Mér þykir vænt um þá. En það skóf undan
stoltinu yfir því að hafa afrekað eitthvað. Það breytti hlutverkinu sem að ég sá fyrir mér
að ég ætti að sinna
***Nafnlaus saga 9***
Þetta var á tónleikaferð erlendis.
Ég var eina konan í hópnum og það var þannig að ég for ásamt öðrum meðlim fyrr út, við
vildum versla aðeins og gera ferð úr þessu.
Við vorum fyrst til að bóka okkur inn á hótelið sem æxlaðist þannig að við lentum saman
á herbergi. Ég hafði engar áhyggjur þar sem við vorum vinir og ég treysti honum.
Það var svo fyrstu nóttina á hótelinu þar sem hann kemur nakin upp að rúminu um
miðja nótt og vildi “kúra”. Ég þurfti að halda sænginni niðri og ýta honum frá mér. Hann
lét sér ekki segjast og endaði ég á að sparka honum frá mér.
Um morguninn fer ég þegjandi og hljóðalaust í sturtu. Læsi að mér og held mínu striki.
Allt í einu sé ég að hann hafði pikkað upp lásinn á baðherbergishurðinni og horfir á mig.
Hversu lengi hann stóð þarna veit ég ekki.
Ég tjáði öðrum hljómsveitarmeðlimum frá þessu og viðbrögð voru “Æji þú veist hvernig
hann er þegar hann er fullur”. Einn gekk svo langt að segja “Hann sér þig bara sem eina
af strákunum” og ég spurði hann hvort hann héldi að hann hefði gert þetta við hann
hefðu þeir verið saman í herbergi.
Það var ekki fyrr en ég sagði elsta meðlim frá þessu, manni sem er jafn gamall pabba
mínum þar sem hann heimtaði að skipta um herbergi við mig og hann tók ekki í mál að
ég væri með þessum manni áfram í herbergi.
Ég hef unnið með þessum manni eftir þetta en alltaf liðið illa í návist hans.
Ég er nýfarin að læra að skömmin er hans
***Nafnlaus saga 10***
Tjaldiđ fellur!
Ég var söngkona í hljómsveit á ónefndum bar. Þađ var ekki fullt en ágætis mæting.
Fremst koma sér fyrir nokkrir menn sem öskra yfir músíkina allt þađ sem þeir ætli sér
ađ gera viđ mig. Viđ heyrđum þađ öll, ég á erfitt međ ađ halda takti. Ég er hrædd.
Ég gef þessu ekki athygli og held áfram þá breytast köllin í hvađ ég sé ógeđsleg.
Þeim var ekki vísađ út en ég fékk klapp á bakiđ fyrir ađ klára. Brenglađ?
Ég vildi ađ ég ætti fáar sögurnar en hey ég er alltaf ađ biđja um þetta áreiti, veljandi mér
athyglissjúkar vinnur sem söngkona, leikkona og ekki síst þjónn. Nei takk! #metoo
***Nafnlaus saga 11***
Mikið er ég þakklát fyrir þennan hóp, og ykkur fyrir að stofna hann og láta í ykkur heyra,
hugrökku KÍTÓNur!
Ég hef ósjaldan lent í áreiti í vinnu minni sem plötusnælda, oft meðal mjög drukkins
fólks.
Allt frá því að menn troði sér inn í DJ-búrið til þess að sjá hvort ég (kona!) sé í alvöru að
DJ-a, hvort ég sé að nota rétt forrit, til þess að spurja mig hvort ég eigi eldri bróður sem
hafi kennt mér að hlusta á góða tónlist, til þess að reyna að draga mig út úr búrinu, til
þess að kyssa mig á hendurnar, andlitið og munninn í leyfisleysi og að mér óvarri, til
þess að grípa í mig, klípa í mig, koma aftan að mér þegar borðið er svo staðsett, hvísla í
eyrun á mér og grípa utan um mig þegar ég sný baki í þá, strjúka mér, kasta í mig
peningum og leggjast á mig svo ég festist upp við vegg undir þunga þeirra, að kasta í mig
flöskum fyrir að vilja ekki leyfa þeim að fá óskalög og kossa og reyna svo að elta mig í
bílinn minn.
Ég hef ákveðið að hætta að DJ-a örugglega 100 sinnum eftir erfið kvöld, oftast vegna
svona uppákoma, en hef alltaf haldið áfram á hnefunum afþví ég vil ekki láta fávita hafa
af mér ánægju og tekjur.
Mikið hlakka ég til að þessi umræða springi út eins og hinar, og mikið vona ég að
dónakarlar bæjarins hafi sens fyrir því skammast sín niður í tær, sjái að þetta er ekki í
boði og hætti að reyna að komast upp með svona kjaftæði.
Að sama skapi vona ég að skemmtistaðir, tónleikastaðir osfrv. sjái þetta sem tilefni til
þess að herða gæslu og eftirlit með framkomu gesta í garð skemmtikrafta.
Áfram við! <3
***Nafnlaus saga #12***
Elsku systur.
Ég ætla ekki að fara út í smáatriði eða sögur, heldur reyna frekar að ná utanum
tilfinningu. Tilfinningu sem ég held að við jafnvel flestar könnumst við.
Ég á einn svona “kvalara” í okkar röðum. Mann sem ég er svo hrædd við á einhvern hátt
– af því hann hefur milljón trilljón sinnum komið fáránlega fram við mig og troðið og
traðkað á öllum mínum mörkum. Í orðum og gjörðum. En það fríkaða er að ég tók
ákvörðun fyrir margt löngu (sem er auðvitað algalin en mér fannst rosa sniðug) að best
væri að verða bara besta besta vinkona hans, og vera bara sjúklega hress og fyndin og
elskuleg í alla staði. Og krossa fingur í hvert skipti í þeirri von að hann haldi sig á
mottunni og segi ekkert óviðeigandi eða geri eitthvað óþægilegt. Vandinn er sá að hann
er fyndinn, orðheppinn, sjarmerandi og vel gefinn. Og fáránlega “kvikk” í tilsvörum. Svo
kvikk að ég á ekki breik. Og þar myndast helvítis togstreitan – hann hefur valdið svo
fullkomlega í höndum sér af því hann veit að ég meika ekki aðstæðurnar – og enginn
heldur sem verður vitni að neinu af því þeir eru líka allir hræddir við hann.
Sannkallaður frekjukall.
Tilfinningin er þessi : “Æ nei, hér hef ég ekki stjórn á aðstæðum og verð lítil og skrítin í
mér útaf því að hér er þessi stóri frekjukall með alla sína ógnandi nærveru og best er
fyrir mig að halda mig til hlés og vona það besta.”
Og þetta – þetta er óþolandi. Og ég ætla að hætta þessu – og jafnframt lofa því að hvæsa á
hann sjái ég eða heyri hann koma fram við aðrar af virðingarleysi, yfirgangi og
markaleysi.
Gangi okkur öllum vel – áfram við og áfram naflaskoðunin. Megi hún hins vegar fara frá
oss þangað sem hún á heima. Hjá þeim.
Knús.
***Nafnlaus saga #13***
Djöfull er ég ánægð með ykkur, íslenskar tónlistarkonur, að opna þetta Pandórubox.
Búin að skrifa undir. Hér er í kaupbæti hugleiðing um staðlaðar og úreltar kynjaímyndir
sem ég hef rekist á í tónlistarbransanum sjálf og eru auðvitað hluti vandans. Er búin að
hugsa mikið um þetta í allan dag eftir að mér var boðið hér inn.
Ég var fyrir fáeinum árum í hljómsveit með fimm karlmönnum sem allir voru frábærir
samstarfsmenn og vinir mínir. Við vorum mjög virk í tónleikahaldi, gáfum út plötu og
ferðuðumst stundum út á land til að spila.
Á þessum tíma rakst ég á það hvað allar hugmyndir um tónlistarmenn í rafmögnuðum
böndum eru staðlaðar. „Já, ha, ert þú í bandinu? Söngkonan þá, sem sagt?“ var alltaf
viðkvæðið. Nei, þessi kona var einn af hljóðfæraleikurunum en auk þess laga- og
textahöfundur, útsetjari, listrænn stjórnandi, á kafi í skipulagi og framkvæmdamálum
bandsins, rótari – allt auðvitað í gefandi og góðu samstarfi við hljómsveitarfélagana.
(Vita ekki örugglega allir að það er ekkert mál að vera „bara“ söngvarinn? Standa fremst,
vera sætur og opna munninn?)
Við vorum iðulega ávörpuð „strákar“, frekar snúið sér til þeirra með praktísk mál – og
alltaf bókuð saman í svefnrými. Sem gat stundum orðið frekar óþægilegt fyrir okkur öll.
Ég fékk líka allt öðruvísi athygli frá tónleikagestum eftir tónleika heldur en félagar mínir.
Varð meiri almenningseign.
Mörgum körlum fannst þeir þurfa að koma og tala við mig sérstaklega eftir tónleikana og
þá aðallega um útlit mitt og kyn. „Vá, kona sem spilar á harmóniku. Er hún ekkert þung?“
(12 kílóa helvíti. Manndráps. En hefðu þeir spurt karlmann um það?) „Þú tókst þig rosa
flott út á sviðinu með nikkuna. Og í svona fínum, rauðum kjól. Ertu búin að spila lengi?“
(Kanntu eitthvað á þetta, elskan, eða ertu bara með hana til skrauts? Ert þú ekki bara til
skrauts?) Sem er auðvitað allt annað en að fá hól fyrir góða tónleika eða hæfileika eins
og strákarnir fengu.
Mér þótti oft gott að vera orðin 34 þegar ég hellti mér út í þennan pungabransa og vera
óhrædd bæði við að láta bæði í mér heyra og draga mörk.
***Nafnlaus saga 14***
Ég var rétt um tvítugt og var að byrja að læra söng. Ég var út á landi á námskeiði með
frægum erlendum söngkennara. Það hafði íslensk söngkona skipulagt námskeiðið og var
hún þarna til að kenna líka þegar að frægi söngkennarinn þurfti hvíld og það gékk allt
vel. Það voru tveir píanóleikarar á námskeiðinu, frábær kona sem var geggjað að vinna
með og svo maður sem er giftur söngkonunni sem að skipulagði námskeiðið, hann var
ekki eins flinkur en alltí lagi.
Þáttakendur á námskeiðinu voru allt konur nema einn karlsöngvari sem ég ætla að kalla
X. Við gistum í gömlu skóla. Þetta var rosalega spennandi og gekk vel. X var alltaf aðal
spaðinn og var alltaf að segja brandara, sumir voru mjög fyndnir en flestir voru samt
neðan mittis brandarar. Eitt kvöldið sat ég ein í eldhúsi skólans og var að læra textana
mína. Þá kemur X inn og fer að spjalla og hrósa mér hvað ég sé með fallega rödd, samt
hefði hann tekið eftir því að ég myndi stundum stífna upp þegar ég syngi þannig að ég
ætti nú bara að reyna að slaka svolítið á. Um leið og hann segir þetta byrjar hann að
nudda á mér axlirnar mjög munúðarlega og endar svo á því að strjúka yfir brjóstin á mér
líka. Ég auðvita fraus og sat lömuð í stólnum. En sem betur fer hætti hann og fór.
Daginn eftir þá er ég og X að æfa með karl –píanistanum í næsta húsi við þar sem að
námskeiðið fór fram og allt gékk vel. Svo förum við í pásu og fáum okkur kaffi. Við erum
að spjalla um tónlist og hvað þetta sé spennandi kennari osfr. Allt í einu fara þeir að tala
um hvað það séu fallegar stelpur á námskeiðinu og svo fer píanistinn að lýsa fyrir X
hvernig konan hans vill láta taka sig í bólinu og lýsir stellingum og hversu hratt og
hversu hart osfr. Ég sat þarna með þeim lömuð og hrædd. Svo stóðu þeir upp eins og
ekkert hefði í skorist og við kláruðum æfingunna.
***Nafnlaus saga #15***
Ég hef verið heppin og tekist að halda ýmsu frá mér, meira af glópaláni en kænsku, en öll
þessi umræða hefur fengið mig til að hugsa um eitt og annað atvik frá unglingsárunum
sem ekki olli sárum á sálinni en var samt, eftir á að hyggja bara alls ekki í lagi. Stundum
er maður bara svo hissa á því sem aðrir virðast líta á sem sjálfsagða hegðun að maður
veit varla hvað maður á að hugsa.
Að því sögðu er ég þó svo óendanlega þakklát yfir því að þetta átak fer nú í gegnum alla
þjóðfélagshópa ( er í nettu áfalli yfir því sem konur segja hér inni og ekki síst
þingkonurnar, nógu erfitt og vanþakklátt starf er það nú ). Ef hugarfarið er virkilega
svona hjá þessum meirihluta karla þá þarf að uppræta það og endurmennta í anda
kínversku menningarbyltingarinnar ( nei kannski ekki alveg )
Ég sjálf sigldi og sigli enn blessunarlega örugg í gengum atvinnumennsku á sviði í tónlist
aðallega. EN, þegar farið var yfir mín mörk, sem gestsöngvara á fyrsta ári í húsi sem var
valið besta óperuhús Þýskaland í mörg ár í röð, þá sagði ég frá því. Atvikin voru í sjálfu
sér saklaus, en þetta var heit sena í upphafi Rigoletto, flett af mér kjólnum og allt það, í
mjög fínu korsetti undir, ekkert mál. Mjög glæsileg sena út af fyrir sig. En í lokin á
mótsöngvarinn að þrífa mig til sín og kyssa mig á hálsinn, svona bakvið eyrað bara. Hann
var með ámálað skegg og eftir hverja sýningu var það komið á nýjan stað, niður á brjóst
og kinn og leitaði á munn. Ég sagði honum á endanum í miðri senu að ef hann hætti
þessu ekki myndi ég slá hann utanundir. Þegar samningum lauk fór ég upp á skrifstofu,
sagðist ekki vilja að neitt yrði gert, en ef aðrar kvartanir bærust þá væri gott að hafa
minn vitnsiburð. Auðvitað var svo söngkona í öðru hlutverki komin með hendur hans
upp eftri pilsinu og tunguna ofan í kok nokkru síðar og þá var hægt að gera eitthvað í
málunum og það var gert.
***Nafnlaus saga #16***
Var tjáð að í stað launa fyrir verkefni með hljómsveit mætti ég sofa hjá meðlimi
sveitarinnar.
***Nafnlaus saga #17***
Var boðið á túr með heimsfrægri rokkhljómsveit þegar ég var nýorðin 18. Hafði verið að
taka viðtal við forsprakka sveitarinnar fyrir tónleikana og fannst ég voða pró, þangað til
ég og 17 ára vinkonur mínar fengum þetta boð, þá leið mér eins og verið væri að tríta
mig sem grúppíu, ekki jafningja.
***Nafnlaus saga #18***
Vann hörðum höndum við að fá plötusamning fyrir hljómsveit sem ég vann með hjá einu
stærsta útgáfufyrirtæki heims. Fékk fwd email frá forsprakka labelsins þar sem hann
kynnti mig fyrir kollega sínum. Var rosa spennt, þar til ég skrollaði niður og sá
samræður sem þeir höfðu átt um mig og óvart áframsent. Í stað þess að ræða bandið
neitt sérstaklega gáfu þeir útliti mínu einkunn á skalanum 1-10 og áttu vægast sagt
tæpar samræður. Ég lét eins og ég hefði ekki séð þetta til að eyðileggja ekki möguleika á
díl, þeir svöruðu aldrei aftur.
***Nafnlaus #19***
Hef sem betur fer ekki lent í miklu áreiti en ég ein af þessum örfáu stelpum sem eru að
rappa og hef óþolandi oft heyrt að ég sé sko “miklu betri en Reykjavíkurdætur” eins og
mitt eina markmið sé að keppa við hinar stelpurnar. Finnst oft talað niður til kvenna í
rappi þegar mér er hrósað fyrir tónlistina mína sérstaklega af kk röppurum. þá
sérstaklega að heyra komment á um hvað textinn minn er og að stelpur “eigi” að rappa
um x en ekki y osf osf alveg óþolandi!!
Síðan hef ég oft fengið skrýtin komment frá köllum eftir tónleika, finnst sumir gera ráð
fyrir því að eina markmiðið við tónlistarsköpun sé að vera sexí vegna þess að ég er
stelpa.
***Nafnlaus 20***
Set mína sögu líka hér inn. Sem betur fer gerðist hún ekki hér á landi. En hafði mikil áhrif
samt sem áður. #metoo
Held að ég hafi sloppið betur en flestar. En get þó sagt frá dæmi sem hafði afgerandi
áhrif á mig sem manneskju og sem tónlistarkonu. Nýflutt til útlanda fór ég í tónlistarnám
sem var að mestum hluta á ábyrgð eins kennara. Í hverri viku undirbjó ég mig fyrir
einkatíma með honum, sem fór fram á föstudögum og stóð yfir í einn og hálfan tíma. Það
liðu ekki margir mánuðir þangað til kennarinn fór að segja mér frá því hversu
óhamingjusamur hann væri í hjónabandi sínu, hvað honum fannst ég falleg, biðja um að
taka myndir af mér, bjóða mér út, leggja til að ég færi með honum í ferðalag osfrv. Ég
fékk líka að heyra meðal samnemanda að hann væri þekktur fyrir slíkt, hefði iðulega
haldið við nemendur sína. Mér fór að finnast mjög óþægilegt að hitta hann. Eftir nokkra
mánuði ákvað ég að ræða við hann og segja honum að mér mislíkaði þetta. Hann hélt því
að sjálfsögðu fram að ég væri ímyndunarveik og undirstrikaði mikilvægi þagmælsku
næstu mánuði á eftir. Það ágerðist eftir að ég komst að því að hann var farinn að halda
við annan nemanda sinn, japanska stelpu sem var nær mállaus í þessu landi og
algjörlega háð honum. Hún brotnaði niður á tónleikum/fékk vægt taugaáfall, fór að
ofanda og hvítnaði upp svo ég fór með hana á spítalann í tékk. Þar sagði hún mér alla
söguna sína, á meðan við biðum eftir lækni. Næst þegar ég hitti kennarann talaði hann
mikið um hvað viðkomandi stelpa ætti bágt og að hún væri léleg tónlistarkona, myndi
aldrei komast langt…
Í stuttu máli þá vildi ég óska að ég hefði gert mér betur grein fyrir því hversu óviðeigandi
þetta allt saman var, ég vildi óska að ég hefði klagað hann og ég vildi óska að ég hefði
hætt hjá honum. Í staðinn missti ég trúna á sjálfa mig. Ég veit að japanski samnemandi
minn hefur svipaða sögu að segja. Ég hætti að trúa því að þessi kennari, sem hafði
hrósað mér mikið og verið svo spenntur fyrir því að fá mig sem nemanda hefði beitt sér
fyrir því vegna hæfileika minna. Ég fór að efast um að ég væri góð tónlistarkona, ég
lokaðist og varð kvíðnari að koma fram. Það tók mig mörg ár að vinna mig út úr því
óöryggi og stundum fylgir það mér ennþá. Ég fagna því innilega að konur séu að stíga
fram og segja frá. Þannig getum við breytt til hins betra fyrir okkur öll.
***Nafnlaus #21***
Ég var 17, hann var á sextugsaldri (landsþekktur virðulegur músíkant). Ég var nýbúin að
koma fram á virðulegri skemmtun í félagsheimili úti á landi. Þegar ég gekk af sviðinu og
út úr salnum mætti ég honum á miðju gólfi innan um fullt af fullorðnu fólki. Hann
stoppaði mig, tók um annað brjóstið á mér og sagði hátt fyrir framan alla “Það er ekki
nema von að þú sért svona góð, ég ól nú þig og foreldra þína upp í músík á
sveitaböllunum!”. Allir voru edrú. Enginn sagði neitt. Engum fannst óeðlilegt að
fullorðinn maður gripi um brjóstið á 17 ára stelpu og héldi um það á meðan að hann
talaði. Síðan þá hef ég orðið vitni að og orðið fyrir ótrúlegustu hlutum á mínum ferli,
bæði frá körlum og konum. Orð, káf, eignarhald, símtöl, skilaboð. #metoo#höfumhátt
***Nafnlaus #22***
Ég var í vinnunni, að syngja í útför í Dómkirkju Reykjavíkur.
Meðan presturinn les minningarorðin fer tónlistarfólk oft og fær sér kaffipásu uppi á
kirkjulofti. Ég átti að syngja einsöng strax eftir minningarorð, og kórfélagar þurftu að
koma sér fyrir við orgelið.
Ég var síðust í hópnum til að yfirgefa kirkjuloftið þegar karlmaður úr kórnum snýr sér
að mér. Þegar hann sér að allir eru komnir úr augsýn þá króar hann mig af upp að vegg.
Hann lagði lófana að veggnum. Nokkrum sekúndum síðar er hann með tunguna
bókstaflega uppí mér, og kominn með hendurnar á mig.
Ég hafði sem betur fer styrk til að slíta mig út úr þessum aðstæðum og flýta mér niður til
að ná að syngja mitt.
Ég var snögg að láta mig hverfa úr þessu umhverfi strax eftir lokatóninn minn. Nú er
skömmin öll hans.
***Nafnlaus #23***
Skömmin er skrítin skepna. Hér skal henni skilað á sinn stað þegar ég deili henni með
ykkur. Ég vildi óska að þetta væri eina sagan sem ég á.
………..Hann fálmaði eitthvað í pappírum og lét mig hafa nótnablöð af lagi sem hann
sagðist vilja tileinka mér.
Ég settist á næsta stól, og skoðaði nótnablöðin. Þá sá ég að þetta var lag sem allir þekkja,
löngu samið og var greinilega ekki ætlað mér í neinum öðrum tilgangi en að setjast
klofvega yfir mig.
Ég var eins varnarlaus og hugsast getur.
Ég er þannig gerð að mér vex kraftur í hættulegum aðstæðum, og ýtti ég stórum
manninum af mér.
Það tók auðvitað einhver augnablik meðan heljar karlmennið náði að strjúka á mér
brjóstin, kyssa mig og gera tilraun til að ná mér aftur.
Ég náði að komast úr íbúðinni á mettíma.
Ég óttaðist mest að hann hefði læst mig inni, en ég komst út.
Hann hafði sem sagt hringt í mig klukkutíma áður, og sagðist vera með lag fyrir mig sem
hann hafði samið og vildi sýna mér.
Ég var á leið út úr bænum að syngja í athöfn, en sagðist koma við og stoppa mjög stutt.
Spjallið sem við áttum þegar ég kom, gaf mér óþægilega tilfinningu í plásslitlu rýminu í
lítilli þröngri íbúð.
Hann vissi að ég var tímabundin, en hagaði sér óþægilega valdsmannslega, enda dáður
og virtur maður með sérstaklega mikið vald. En valdið sem hann hafði gefið sér var
sérstaklega sterkt og yfirþyrmandi.
Ég ítrekaði að ég væri komin til að skoða lagið.
Ég sagði manninum mínum frá þessu þegar ég kom heim, í algjöru áfalli. Ég veit í dag, að
ég sagði honum, og síðar nánum samstarfsvinkonum, aðeins yfirborðið af þessu athæfi,
því ég skammaðist mín þvílíkt fyrir að “koma mér í þessa stöðu”.
En! Skömmin er ekki mín, heldur hans.
***Nafnlaus #24***
Sælar vinkonur og þakka ykkur kærlega fyrir póstana ykkar.
Það er þetta með þessa blessaða einkatíma…!
Ég var komin í tónlistarnám í útlöndum, rétt rúmlega tvítug. Ég hafði stefnt á þennan
skóla vegna ákveðins kennara sem var þekktur tónlistarmaður og virtur kennari. Ég
komst ekki strax í bekkinn hans, það liðu nokkur ár. Loksins, eftir eina tónleika í bænum
hafði hann komið til mín þar sem fleiri tónlistarmenn sátu á veitingahúsi og sagt að hann
hefði frétt að ég stæði mig vel og ég væri velkomin til sín í bekkinn. Ég var að springa úr
hamingju og stolti og sá fram á að fá góða leiðsögn, eins og nokkrir sem ég þekkti höfðu
fengið hjá honum og voru farnir að feta sig áfram í listheiminum.
Allt frá fyrsta tíma verður þetta óþægilegt, hann fer að beina talinu að sjálfum sér, leggur
höndina gjarnan aftan á hálsinn á mér þegar ég er að sýna honum verkefnin mín og
leiðir talið að öðru. Ég er síðasti nemandi dagsins frá 7-8, komið kvöld og flestir farnir úr
skólanum. Hann talar um að sig vanti nú stundum gistingu í bænum og ég finn að hann
er að þrýsta á mig að bjóða sér gistingu. Snertingin á hálsinum þróast yfir í það að hann
fer að losa taglið/hnútinn úr hárinu á mér og strjúka hnakkann. Mér verður fljótlega
ljóst að þessi maður hefur ekki nokkurn áhuga á verkefnum mínum og er ekki að fara að
hjálpa mér neitt í náminu. Hugsun mín er sú að ég hafi ekki komist í bekkinn hans vegna
eigin verðleika heldur hafi eitthvað allt annað legið að baki. Tilfinningarnar eru sárar og
ég er reið og vonsvikin og ég sýni það með látbragði –en ég var alls ekki fær um að tjá
mig um þetta með orðum. Í næsta tíma segir hann: Ég ætla ekki að snerta þig, því ég finn
að þú vilt það ekki. Málin þróast þannig að hann fær mig til að koma með sér í ferðir þar
sem hann heldur fyrirlestra og námskeið á ólíkum stöðum og borgum þar sem ég spila
og fæ borgað fyrir það. Það var upphefð fyrir mig. Hann heldur uppteknum hætti og ég
reyni að vera ekki allt of leiðinleg og taka þessu ekki of alvarlega. Ég átti jú mikið undir
þessum manni og hann var í valdastöðu gagnvart mér. Hann gekk þó fram af mér þegar
ég gisti heima hjá honum í einni ferðinni. Konan hans sem var einnig þekkt í
tónlistarbransanum átti að mæta að kenna snemma morguninn eftir. Hann sagði um
kvöldið að við tvö gætum gætum nú aldeilis haft það “náðugt” í morgunsárið þegar hún
yrði farin. Mér kom ekki dúr á auga alla nóttina og flúði út með eiginkonunni í birtingu.
Ég fann á henni að hún var fegin að ég gerði það! Seinna vældi hann: Djöfull varstu
leiðinleg að fara! Það leið ekki á löngu þar til hann reyndi að kyssa mig tungukossi eftir
tíma. Námið hjá þessum góða Maestro hafði breyst í martröð. Ég hafði aldrei haft
minnsta kynferðislega áhuga á þessum manni og það var aldrei spurt um það! Ég var ein
taugahrúga, átti erfitt með svefn og einbeitingu. Að auki ýfði þetta upp tilfinningar
erfiðrar reynslu í heimalandinu, þar sem ég var í sömu aðstæðum, en miklu yngri og
varnarlausari.
Mér var það til happs að þessi kennari fékk stöðu í öðrum skóla um áramótin. Hann bauð
mér að koma og fylgja sér, það var í raun mun virtari skóli. Ég þáði það ekki og var í
lausu lofti í náminu með nokkra gestakennara það sem eftir var vetrar, áhugalaus og
efins um eigið ágæti og tónlistarhæfileika. Eftir þessa önn með kauða var vanlíðanin
orðin gríðarleg og ég leitaði mér hjálpar hjá geðlækni. Í viðtölunum við lækninn ræddi
ég þetta þó ekkert mikið því ég áttaði mig ekki á alvarleika málsins og sá þessa
atburðarás ekki svona skýrt: Það hafði nú e k k e r t gerst og ég var fullorðin. Var greind
með kvíðaröskun og fékk róandi pillur.
***Nafnlaus # 25 ***
Hér er lítil örsaga um casual sexisma sem við gerumst mörg hver allt of oft sek um að
samþykkja gagnrýnislaust.
Ég fór sem tour manager í ferðalag út fyrir landsteinana. Aðstæður voru erfiðar en allt
var þetta fagfólk og samtaka í því að reyna að gera það besta úr öllu saman. Nema
bílstjórinn. Miðaldra, hvítur karl sem drakk mikið, var með dólg og ætlaði svo
sannarlega ekki að láta einhverja unga stelpu segja sér til verka. Það var alls ekki að
registerast hjá honum að ég gæti haldið utan um ferðaáætlunina og oft þurfti ég að fá
einn af karlkyns tónlistarmönnunum til þess að tala um fyrir honum, þótt um væri að
ræða jafn sjálfsagða hluti og að leggja af stað á tilsettum tíma til að ná næsta giggi.
Sumir í hópnum vörðu hann. Sögðu að hann væri bara af þessari kynslóð eða að hann
hefði tekið að sér verkefnið af röngum forsendum. Ég skil þau vel. Í svona harki er best
að horfa bara fram á veginn og gefa neikvæðum upplifunum lítinn gaum.
Mesta break-through sem ég náði í samskiptum við bílstjórann var þegar við vorum að
róta og hann sá mig halda á þungum kassa. Þá kallaði hann til mín: “You are not a girl”.
Hljómsveitarmeðlimur tók þá upp hanskann fyrir hann: “Hann meinti þetta sem hrós”.
Hugsunin var falleg á bak við þessi orð ferðafélaga míns. Kannski ég myndi segja það
sama ef hlutskiptin væru öfug, þ.e. gera lítið úr sexismanum. Örugglega. En ég ætti ekki
að gera það. Túrharkið var erfitt en það var drulluerfitt að fá þá viðurkenningu sem
karlmaður í sömu stöðu hefði hiklaust fengið. Að vera kölluð “ekki-stelpa” var minn
stærsti sigur hjá þessum manni. Það er ruglað.
***Nafnlaus #26***
Ein sagan mín er af fremur ógeðfelldri hegðun söngvara sem ég var að vinna með í
óperunni. Eitt sinn var haldið partí uppi á þaki, þar sem Petersen svítan er núna. Júju
það var eitthvað áfengi í boði, en meira bara svona glas, enda var þetta kveðjuboð fyrir
kæran samstarfsfélaga sem var að hætta og var í eftirmiðdaginn. Þá gengur hann upp að
mér og segir: “Heyrðu, ég á bara alveg eftir að ríða þér, eigum við ekki bara að finna
okkur kústaskáp?”
***Nafnlaus #27***
Samstarfsmaður minn í óperunni, sem ég hafði aldrei fundið að væri eitthvað sérlega
spenntur fyrir mér þó auðvitað væri hann stundum með óviðeigandi brandara, ákvað í
leigubíl sem við vorum að taka saman heim úr lokapartíi að pinna mig niður og troða
tungunni upp í mig. Við vorum nokkur að taka saman bíl en ég var næstsíðust út, svo
hann hefði ekkert átt að lesa í það að við værum að taka saman bíl að ég væri spennt
fyrir honum.
Annað nánast nákvæmlega eins dæmi gerðist svo nokkrum árum seinna. Þar var á
ferðinni maður sem þykir algjör ljúflingur og ég leit á hann sem náinn vin. Við kenndum
saman í tónlistarskóla og vorum samferða heim í leigubíl af jólahlaðborði, líka með
fleirum eins og í fyrra tilvikinu. Nema að um leið og sá á undan mér fór úr bílnum tók
hann sig til og tróð tungunni upp í mig og höndunum út um allt. Ég þurfti virkilega að ýta
honum frá mér og sem betur fer var stutt heim til mín. Mér brá svo hræðilega því mér
fannst hann bregðast okkar vináttu. Hann flutti sem betur fer í burtu og ég þurfti lítið að
hitta hann en veislu um daginn, í fyrsta sinn sem ég hitti hann lengi, gekk hann þannig á
mig aftur að mér blöskraði. Ég náði samt einhvernveginn að gera grín að honum og slá á
hegðunina. En mikið sem mér brá þegar ég fattaði að hann hefði ekkert lært síðan
síðast.
***Nafnlaus #28***
#meetoo hreyfingin hefur haft gríðarleg áhrif og því ég hef ákveðið að segja frá atviki
sem ég varð fyrir.
Atvikið átti sér stað þegar ég var að taka framhaldspróf í söngnum. Ég fór inná skrifstofu
skólastjórans sem var karlmaður kominn langt á sjötugs aldur til að spurja hvenær
prófið yrði. Ég hafði heyrt að hann væri að áreita konur með káfi og ósmekklegum
athugasemdum og því stóð mér alltaf stuggur af honum og í rauninnni var ég hálf hrædd
við hann. Ég stend því við hurðina á skrifstofunni hans og hann spurði mig afhverju ég
kæmi ekki alveg inn og ég svaraði að ég væri á hraðferð. Eftir samtalið stendur hann upp
og gengur í áttina til mín á meðan hann talar við mig. Hann staðnæmist fyrir framan mig,
grípur um brjóstin á mér og strýkur svo niður eftir bakinu á mér með annari hendinni og
klípur mig í rassinn og segir, þú ert nú alltaf svo sæt!
Það sem hann vissi ekki var að ég var þarna komin rétt um 4 mánuði á leið með mitt
fyrsta barn. Ég varð svo hvumsa og fannst ég svo niðurlægð að ég fór inn á klósett og
kúgaðist.
Ég sagði ekki nokkrum manni frá þessu atviki og er að segja það í fyrsta sinn hér.